Toro bravo. Oko w oko z hiszpańskim bykiem bitewnym.

Toro bravo znany również jako toro de lidia (byk bitewny) to specjalny gatunek byka przeznaczony od co najmniej setek lat do walk na arenach corridy i ulicznych gonitw (tzw. encierros). Jego praprzodkiem był żyjący w holocenie na terenach Azji Bos primigenius taurus.

Toro bravo - hiszpański byk bitewny (corrida) W obrębie samej odmiany toro bravo istnieje kilka różnych ras (tzw. castas) oraz jeszcze więcej ich rozmaitych krzyżówek. Dorastają wypasając się swobodnie na rozległych pastwiskach wyspecjalizowanych w hodowli farm (tzw. ganaderías). Tylko nieliczne z nich, te najsilniejsze, najzdrowsze i najniebezpieczniejsze stają na drodze toreadorów w dniu tzw. corrida de toros. Poniżej przedstawiamy kilka ciekawostek, obalamy popularne mity i stajemy oko w oko z hiszpańskim toro bravo.

Charakterystyka hiszpańskiego byka bitewnego

Są pewne cechy, które sprawiają, że jedynie ta rasa stanowi śmiertelne zagrożenie nawet dla najbardziej wprawionych w bojach toreadorów. To silnie umięśnione ciało byków (mięśnie stanowią praktycznie całą masę często ponad półtonowego zwierzęcia). Toro bravo ma więc mocne, stojące sprężyście na podłożu nogi z długimi pęcinami. Pierś byka bitewnego jest rozłożysta i obniżona ku ziemi. Na mięsistym karku osadzony jest łeb, na którym znajduje się para długich i ostrych jak brzytwa rogów. Uszy są małe ale ruchliwe, doskonale wyłapujące dźwięki sygnalizujące możliwe zagrożenia. Oczy są duże, starające się dostrzec swojego napastnika lub ofiarę. 

Będąc widzem corridy zauważymy, że poszczególne byki różnią się od siebie pewnymi cechami zewnętrznymi. Hiszpanie określają te różnice słowem "trapío". Podstawowe z nich to np.: rozmiar i waga, wysokość, kolor sierści, uformowanie kończyn, karku, głowy oraz poroża (jego czubek zawsze skierowany ku przodowi może być wygięty mniej lub bardziej ku górze). 

Rasy hiszpańskich byków bitewnych

Casta navarra: Podobno nie ma już żadnego byka czystej rasy autochtonicznej z północnej Hiszpanii. Hodowane na zboczach u podnóży Pirenejów charakteryzowały się dużo drobniejszą posturą. Mimo to były podobno wyjątkowo niebezpieczne ze względu na niespotykaną u innych ras agresywność i odwagę.

Casta jijona: Łatwo ją rozróżnić ze względu na kolor skóry i sierści, ponieważ każdy osobnik posiada ich kilka.

Casta castellana (morucha-castellana): Rasa kastylijska. Potężna masa, dostojny wygląd i duża odporność na zadawane rany.

Casta andaluza: Uważa się ją za wzorzec byka bitewnego. Hodowana głównie w Andaluzji.

Casta cabrera: Wysokie, ciało wydłużone, najbardziej inteligentne i niebezpieczne. To właśnie ta rasa jest hodowana w najsłynniejszej z wszystkich ganaderías - Miura.

Casta vistahermosa i casta vazqueña: Inne z popularnych ras przeznaczonych do walk podczas corrida de toros, wyhodowane w XVIII wieku krzyżówki ras andaluza i castellana.

Życie toro bravo przed walką

Byki toro bravo są hodowane gromadnie na wielkich, otwartych przestrzeniach, głównie w Andaluzji. Ich zachowania, temperament, cechy fizjologiczne są obserwowane przez hodowców z ganaderías już od pierwszego roku życia. Przyglądają się oni głównie temu co określa się w żargonie jako alegria - cechy takie jak waleczność i sprawność w bojach wewnątrz stada oraz nobleza czyli szlachetność. Byk określany mianem toro noble atakuje zawsze w linii prostej bez nieskoordynowanych ruchów głową na boki. Hodowane są tak, by przed walką nie widzieć idącego pieszo bądź stojącego w miejscu człowieka. Odseparowywane są w międzyczasie do różnych grup wiekowych gdzie tworzy się pewnego rodzaju hierarchia mająca wpływ na ich późniejsze zachowania na arenie corridy. Przeganianie byków żyjących na wolności odbywa się konno lub przy użyciu samochodów terenowych. Życie na wolnym powietrzu to dla nich pozytywne zrządzenie losu, mogą korzystać jak za czasów starożytnych z dobrodziejstw natury, a to w dzisiejszych czasach ewenement. Dużo gorszy los spotyka bydło przeznaczone na zwykły ubój, trzymane w niehumanitarnych warunkach (np. ciasnych zagrodach, karmione paszami).

Miura

Najsłynniejsza hodowla byków toro bravo. Rodzina Miura zajmuje się tym fachem nieprzerwanie od połowy XIX wieku. Uważa się, że oprócz typowych dla byków bitewnych cech jak waleczność i sprawność, "miura" charakteryzują się największą inteligencją oraz nieprzewidywalnością. Nie dają się łatwo zwodzić muletą i szybko ich głównym celem stają się toreadorzy. Były sprawcami zadania śmiertelnych ran wielkim sławom corridy takim jak Manolete i Dominguin.

Czy byk reaguje furią na czerwony kolor?

To oczywiście mit. Byki są najzwyczajniej daltonistami, ich oczy odbierają obraz tylko w odcieniach szarości (monochromatycznie). Dlaczego więc atakują czerwoną lub różową muletę toreadora? Ponieważ toreros prowokują je odpowiednimi ruchami płachty.

Czy byk bitewny może dożyć "szczęśliwej starości"?

Owszem. Pod warunkiem, że dzielną walką wzbudzi podziw matadora. Ten przy równoczesnej zgodzie właściciela hodowli może udzielić mu tzw. indulto - aktu łaski. Prezydent corridy wywiesza wtedy na balkonie swojej loży honorowej zieloną chustę, a byk wraca na pastwiska gdzie może jako tzw. semantal przekazywać swoje geny kolejnemu pokoleniu byków bojowych. Żyje tam do późnej starości i nie bierze już udziału w żadnej corrida de toros.